Theater

De ideeën van filosoof Michel Foucault (1926 – 1984) vormen het uitgangspunt voor Buut Vrij!. Wat zijn die ideeën ook alweer? Foucault heeft het over panopticon als metafoor voor de samenleving van nu. Het panopticon is een grote ronde gevangenis met middenin een wachttoren. Vanuit die toren zijn alle gevangenen die rondom in een cirkel zitten, goed te zien. Het idee dat het gedrag van mensen normaal wordt wanneer zij zichtbaar zijn voor anderen, is een uitvinding van de Britse filosoof Jeremy Bentham (1748 – 1832). Veel koepelgevangenissen zijn gebaseerd op dit idee.

Margot: “Foucault zegt eigenlijk dat het gegeven van het zichtbaar zijn en het normaliseren van gedrag ook terug te zien is in de maatschappij. Iedereen wordt ingedeeld in een eigen hokje. En ik denk dus dat als je niks ziet en die indelingen wegvallen, je beter in staat bent tot echt contact of een echt gesprek.”

Waar gaat de voorstelling Buut Vrij! over?

Margot: “De meeste voorstellingen die ik maak hebben een beetje een filosofische inslag. Buut Vrij! is een voortzetting van dat Panopticon dat gaat over de macht van het zicht. En als je inderdaad onbevooroordeeld bent door het ontbreken van zicht, kunnen er nieuwe ontmoetingen en nieuwe gesprekken plaatsvinden. Dit gegeven heb ik meegenomen in Buut Vrij! dat eigenlijk gaat over de verhalende identiteit: Wie ben jij en wie word jij? We hebben de verhalen van kinderen als uitgangspunt genomen. Zodoende hebben we in dit stuk ook de mythe van Oedipus verwerkt.”

Hoe is het om te werken met de Oedipusmythe en thema’s als macht?

Evan: “Ik vind het wel leuk dat het over Oedipus gaat, want het is best een heftig verhaal, maar er zit ook iets leuks in. Ook vind ik het leuk om van die spannende dingen te spelen. En mythes vind ik interessant, daar leer je iets van.”

Margot: “Ik vond het interessant om een verhaal te nemen dat je normaal gesproken geneigd bent bij kinderen weg te houden. Hetzelfde geldt voor het thema macht. Het verhaal van Oedipus vond ik best spannend om voor te lezen, maar ik heb het idee dat kinderen het gewoon interessant, leuk en mooi vinden. We spraken met de kinderen over waar zij dan bang voor zijn. Toen gaven veel kinderen aan dat de dood hen beangstigd.”

Evan: “Ja, ik moet daar soms over huilen ‘s nachts, want dan ben ik echt heel bang, ook dat mijn ouders doodgaan. Dat vind ik soms heel eng. Tijdens de repetities vertelt iemand hier wel eens iets over, dan bespreken we het kort en gaan we weer verder.” Wat zou je het publiek willen meegeven met de voorstelling Buut Vrij!?

Margot: “Voor mij gaat het er om dat volwassenen echt overgeleverd zijn aan kinderen en dat je ook ervaart hoe dominant het zicht is. In de middeleeuwen waren tast en gehoor de belangrijkste zintuigen en pas vanaf de Verlichting is het zicht steeds belangrijker geworden. Dan vraag ik mij af, in wat voor maatschappij leef je als vooral tast en het gehoor de belangrijkste zintuigen zijn? Dat is bijna niet meer voor te stellen. Op die manier is deze voorstelling ook een spannend experiment en een ervaring die je opdoet.”

Evan: “Je kunt ook iets leren van kinderen en je afvragen hoe het vroeger was voor jou, toen je kind was.”

Margot: “Ik hoop eigenlijk dat iedereen zichzelf een heleboel vragen stelt aan het eind van de voorstelling en dat alles waar je van uitging, heel even, op losse schroeven staat.” Als laatste… Wat zou je doen als je onzichtbaar was? 

Evan: “Als ik onzichtbaar was zou ik mensen helpen. Dan zou ik werken als een detective, dat is gewoon een stuk veiliger omdat niemand jou kan zien. Maar eigenlijk vind het ik ook weer niet zo leuk om onzichtbaar te zijn, want dan ziet niemand je en weet niemand wat je bent. Ik zou dan eigenlijk juist wel kleren aandoen. En misschien mijn gezicht schilderen.”

Margot: “Ik denk dat ik heel veel zou gaan reizen, dan vlieg ik gewoon mee met het vliegtuig. Je kan ook bij mensen thuis kijken. Ja, dat zou ik gaan doen, stiekem mee eten bij mensen.” [Buut Vrij!](https://www.podiummozaiek.nl/programma/agenda) speelt van 27 t/m 29 september in Podium Mozaïek en heeft een uitgebreid (filosofisch randprogramma)[https://www.podiummozaiek.nl/programma/details/331375/buut-vrij!+margot-zwiers].

Gepost door: Miriam Mustamu